Analiza i interpretacja wiersza
Wstępne rozpoznanie całości
a. poszukiwanie nadrzędnego sensu utworu, sprecyzowanie zakresu owych poszukiwań;
b. sformułowanie wstępnej hipotezy interpretacyjnej.
1. Nadawca - adresat
a. kto do kogo mówi
- kreacja podmiotu lirycznego (,ja" liryczne)
- konstrukcja adresata monologu ("ty" liryczne)
- relacje między podmiotem a adresatem: dystans (ja - ty; ja - wy), identyfikacja (my, ja - my)
b. w jakiej sytuacji
- sytuacja liryczna (okoliczności wypowiedzi, uwarunkowania sytuacyjne)
- rodzaj liryki (bezpośrednia, pośrednia, wyznania, itp.).
2. Ukształtowanie wypowiedzi
a. jak mówi
- konstrukcja (organizacja) wypowiedzi lirycznej (np. monolog, dialog, wyznanie)
- pozycja "ja" lirycznego (dystans, zaangażowanie, humor, ironia itp.)
b. w jakim gatunku się wypowiada
- związek pomiędzy ukształtowaniem formalnym a charakterem wypowiedzi
- dostrzeganie funkcjonalności rozwiązania artystycznego, funkcjonalna analiza uwzględniająca znajomość konwencji oraz znaczeniotwórczą rolę zabiegów formalnych
- opis i analiza jako podstawa uogólnień interpretacyjnych, poprawne i funkcjonalne
operowanie podstawowymi pojęciami z zakresu poetyki oraz budowy języka
c. dominanta kompozycyjna (nadrzędna zasada organizacji utworu)
- wpływ odczytanej dominanty na przyjętą hipetezę interpretacyjną.
3. Temat utworu
a. o czym mówi - informacje stematyzowane i implikowane
- uwzględnienie miejsc nacechowanych znaczeniowo (tytuł, pointa, gatunek)
- kluczowe wyrażenia i znaczące motywy kulturowe, funkcjonalne wykorzystanie przywołanych w utworze odwołań do kontekstu kulturowego (motywy, nawiązania intertekstualne)
b. jak wpisuje się w powszechnie obowiązujące poglądy (kontekst macierzysty).
4. Przywołanie właściwych kontekstów oraz sposób ich wyzyskania w odczytaniu sensu utworu
a. nawiązania przywołane w utworze bezpośrednio (jak w punkcie 4.)
b. inne układy odniesienia, które oświetlają utwór: konteksty kulturowe (kontekst filozoficzny, estetyczny, genologiczny) i konteksty osobiste ucznia.
5. Interpretacja uogólniająca
a. wynikająca z odczytania całości teza interpretacyjna
b. sposób oceny i wartościowania.
Opracowane przez OKE w Krakowie na podstawie:
1. A. Okopień -Sławińska, Sztuka interpretacji jako przedmiot nauczania. W: Olimpiada Literatury i Jeżyka Polskiego. Warszawa 1988.
2. B. Chrząstowska, Poetyka stosowana, (str. 530 - 539)
3. J. Sławiński, Analiza, interpretacja, wartościowanie dzieła literackiego
4. B. Chrząstowska, E. Wiegandtowa, S. Wysłouch, W klasie maturalnej. Książka nauczyciela - polonisty, Poznań 1999.
|
|
