I Liceum Ogólnokształcące im. Króla Kazimierza Wielkiego w Bochni

Strona główna > Matecznik polonistyczny > Porady > Co drażni ucho?

Co drażni ucho?

Rozmiar: 109 bajtów Rodzaje błędów fonetycznych
(błąd fonetyczny - nieuzasadnione odejście od normy w zakresie wymowy wyrazów)

Błędy w artykulacji głosek

Objaśnienie Przykłady błędów i usterek
niewłaściwa wymowa poszczególnych głosek (często wpływ gwar) ę, ą na końcu wyrazu jako om e, em, o, np. ide, idom (idę, idą) mówio, robio (mówią, robią);
nadmierne uproszczenia grup spółgłoskowych czeba, czea (trzeba), czy (trzy), dżewo (drzewo), suchać (słuchać)
wymowa ortograficzna (doliterowa) d-żem (dżem), jabłko (zamiast japko), E-u-ro-pa (4 sylaby, popr.: Eł-ro-pa), mażnąć (mar-znąć)
przydźwięki yyy, aaa, eee

Błędna wymowa określonych wyrazów

zmiana niektórych głosek buazeria (boazeria), chromozon (chromosom)
opuszczanie pewnych głosek (elizja) cjanek (cyjanek), gupi (głupi)
przestawka (metateza) przestawianie głosek aeroklub (earoklub)
epenteza - wstawianie nowej głoski między dwiema istniejącymi Hendryk, poziomnica, gieneracja
błędna wymowa wyrazów obcych pagier (pager, pejdżer)
odczytywanie wyrazów obcych zgodnie z regułami nie tego języka co trzeba Georges Sand jako Dżordż Send (popr. Żorż Są)
błędna wymowa wynikająca z niezrozumienia etymologii ukamieniować (ukamienować - forma dokonana czas. kamienować), zachrystia (zakrystia)

Błędy w akcentowaniu

akcentowanie wszystkich wyrazów na przedostatniej sylabie niezależnie od istniejącej normy ro'biłbym ('robiłbym) fi'zyka ('fizyka)
błędne "dobitne" akcentowanie pierwszej sylaby 'polityczne 'sprzeczności 'należy 'szybko 'usunąć
hiperpoprawne akcentowanie 3. sylaby od końca na wzór pewnych wyrazów łacińskich bi'jatyka (na wzór mate'matyka), 'liceum, 'muzeum, 'wizyta, 'kapitan, at'mosfera
błędne akcentowanie tych wyrazów, które nie zostały spolszczone szarż'dafer (charge d'af'faires) a'tasze (atta'che)

Błędy prozodyczne

  • intonacja niezgodna z treścią zdania,
  • brak zróżnicowania melodycznego wypowiedzi (mówienie na jednym tonie),
  • brak pauz w wypowiedzi lub przeciwnie - brak płynności wypowiedzi (mowa rwana),
  • zbyt szybkie tempo mówienia.

W szkole ważne jest zwracanie uwagi nie tylko na typowe błędy fonetyczne, lecz także na takie wady wymowy, jak mówienie:

  • niewyraźne,
  • bełkotliwe,
  • monotonne,
  • "katarynkowe".

Zakres wiedzy i umiejętności językowych został omówiony z inspiracji Komisji Dydaktycznej Rady Języka Polskiego w:
- Wiedza o języku polskim w zreformowanej szkole, red. Agnieszka Mikołajczyk,
- Jadwiga Puzynina, wyd. II zmienione i rozszerzone, Warszawa 2004.

Krystyna Cembrzyńska

  
Do góry strony